Ô nhiễm môi trường nói chung và ô nhiễm môi trường không khí nói riêng hiện đang là vấn đề nổi cộm tại các thành phố đặc trưng tại nước ta. Vậy điều gì đã gây nên ô nhiễm môi trường không khí ? Tham khảo bài viết này để biết thêm thông tin về nguyên nhân gây ô nhiễm không khí.
Ô nhiễm môi trường không khí là gì?
Để hiểu sâu sắc về khái niệm ô nhiễm môi trường không khí thì đầu tiên quý khách phải biết được môi trường không khí là gì? Theo thông tin từ những người có chuyên môn, môi trường không khí là hỗn hợp các chất bao quanh Trái Đất để duy trì và bảo vệ sự sống trên tất cả hành tinh này.
Vậy thì, ô nhiễm môi tường không khí là gì? đây chính là khái niệm dùng để chỉ hiện tượng không khí bị nhiễm bẩn, có sự thay đổi các thành phần theo chiều hướng xấu, hoặc xuất hiện các khí lạ gây hại cho sức khỏe nhân loại, dẫn đến biến đổi khí hậu, đe dọa sự sống còn trên Trái Đất.
Ô nhiễm không khí có tên gọi bằng tiếng Anh là Air pollution. Biểu hiện của ô nhiễm môi trường không khí.
Điển hình quan trọng là sự tỏa mùi bất thường (mùi khét, mùi khai, mùi hôi thối, mùi hắc …), bụi bẩn xuất hiện nhiều trên bề mặt đồ vật trong nhà, các đám bụi ngoài trời kiểu như sương mù nên làm giảm tầm nhìn xa, màu sắc không khí xung quanh xám xịt như màu khói.
Thực trạng ô nhiễm môi trường không khí
Ô nhiễm không khí là sự thay đổi trong thành phần của không khí. Theo báo cáo của AirVisual – công ty quan trắc không khí có mạng lưới thế giới (27/2) – lần thứ nhất thủ đô Jakarta của Indonesia và Hà Nội của đất nước ta vượt qua Bắc Kinh (Trung Quốc) trong số các thủ đô ô nhiễm nhất thế giới.
Theo báo cáo này, nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình ở Hà Nội là 46,9 microgam/m3 – nghiêm trọng hơn so sánh với năm 2018 (40,8 microgam/m3), cao gấp gần 5 lần khuyến cáo của WHO và gần 2 lần quy chuẩn nước ta.
Hà Nội cũng là thành phố ô nhiễm thứ 150 và là thủ đô ô nhiễm thứ 7 của thế giới. Tại khu vực Đông Nam Á, Hà Nội là thủ đô nhiễm thứ hai và là thành phố ô nhiễm thứ 6 sau 5 thành phố của Indonesia.
Việt Nam hiện đang đứng trong top 10 các nước ô nhiễm không khí ở châu Á. Đáng lưu ý, tổng lượng bụi ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đang liên tục tăng cao khiến thông số chất lượng không khí (AQI) luôn ở mức báo động.
Bản chất của ô nhiễm môi trường không khí
Không khí ô nhiễm hiện hữu xung quanh chúng ta và rất khó để tránh khỏi, kể cả đối với những người đang sống ở những khu vực phát triển giàu có. Nồng độ khói bụi nhìn thấy được trong không khí không thể phản ánh được mức độ trong lành của môi trường sống.
Trên khắp toàn cầu, môi trường ở cả thành phố hay vùng quê đều có các chất ô nhiễm độc hại trong không khí vượt quá giá trị chất lượng không khí trung bình WHO khuyến nghị. Ở khu vực châu Âu, hầu như mọi công dân đều bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm không khí.
6 chất chính gây ô nhiễm không khí liên quan đến sức khỏe người bao gồm:
- Oxit nitơ (NOx);
- Oxit lưu huỳnh (SOx);
- Cacbon monoxit (CO);
- Chì;
- Ozon tầng mặt đất;
- Các hạt vật chất khí quyển lơ lửng.
Trong đó, các hạt bụi mịn với kích thước nhỏ hơn 2,5 micron (PM 2.5) đáng được bận tâm nhất, vì chúng có thể xâm nhập sâu vào phổi, liên quan đến cả hệ hô hấp và hệ thống mạch máu.
Trạng thái sức khỏe bị ảnh hưởng của con người có nghiêm trọng hay không sẽ tùy thuộc theo mức độ và thời gian tiếp cận với không khí đang bị ô nhiễm.
Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường không khí
1. Ô nhiễm từ gió bụi
Gió cho dù không trực tiếp gây ra ô nhiễm không khí, tuy nhiên nó là tác nhân khiến ô nhiễm không khí ngày càng lan tỏa. Các bụi bẩn và khí thải công nghiệp được gió đẩy đi xa hàng kilomet gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống con người.
2. Bão, lốc xoáy
bão là nhân tố gây ra lượng lớn khí thải Nox, nó chính là một trong những nguyên nhân gây ra ô nhiêm không khí. Những trận bão cát giúp tăng lượng bụi mịn có trong không khí.
3. Cháy rừng
Cháy rừng là nguyên nhân trọng điểm gây nên sự gia tăng đột ngột lượng nito oxit trong không khí. Vấn nạn đốt rừng làm đất canh tác cũng khiến chất lượng không khí ngày càng giảm xuống.
4. Núi lửa phun trào
Khi núi lửa phun trào, bên trong núi lửa thoát ra một lượng khí metan, clo và lưu huỳnh,… Sự gia tăng các khí này khiến không khí bị ô nhiễm.
5. Thời điểm giao mùa
Vào thời điểm giao mùa thường xuất hiện hiện tượng sương mù, các lớp sương mù dày khiến lớp bụi mịn tại các thành phố không thể thoát được. Việc này thường xuất hiện tại các thành phố lớn khiến cả thành phổ hầu như chìm trong lớp bụi mỏng khó tiêu tan.
Ngoài các lý do trên, một số yếu tố như chất phóng xạ trong tự nhiên, sóng biển hay công đoạn thối rữa của xác động vật,… cũng là nguyên nhân gây nên ô nhiễm không khí. Tuy vậy các nguyên nhân này chỉ mang tính khách quan và khó có thể khắc phục.
Ô nhiễm môi trường không khí ở nước ta
Ô nhiễm không khí làm cho toàn thể phải tiếp xúc với các hạt mịn trong không khí bị ô nhiễm. Các hạt mịn này thâm nhập sâu vào phổi và hệ thống tim mạch, gây ra các bệnh đột quỵ, bệnh tim, ung thư phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp.
Các ngành công nghiệp, giao thông vận tải và nhà máy nhiệt điện chạy than cùng với việc dùng nhiên liệu rắn là các nguồn chủ yếu gây ra ô nhiễm không khí. Ô nhiễm không khí tiếp tục gia tăng với tốc độ đáng báo động và liên quan tới các nền kinh tế và chất lượng cuộc sống của con người.
Ô nhiễm không khí đe dọa sức khỏe của người dân ở khắp mọi nơi trên toàn cầu. Ước tính gần đây năm 2018 cho chúng ta thấy rằng 9/10 người dân phải hít thở không khí chứa hàm lượng các chất gây ô nhiễm cao.
Ô nhiễm không khí cả ở bên ngoài và trong nhà gây ra khoảng 7 triệu ca tử vong hàng năm trên toàn cầu; chỉ tính riêng khu vực Tây Thái Bình Dương, khoảng 2,2 triệu người tử vong mỗi năm. Ở đất nước ta, khoảng 60.000 người chết mỗi năm xoay quanh đến ô nhiễm không khí.
Phòng tránh ô nhiễm môi trường không khí
Để phòng tránh những ảnh hưởng của ô nhiễm không khí, bước đầu tiên chúng ta cần sự chung tay của toàn thể xã hội.
1. Đối với toàn xã hội
-
Ý thức vệ sinh môi trường: không xả thải, không đốt rác, đốt rơm rạ, quét dọn vệ sinh nhà ở, khu phố v.v…
-
Trồng thêm cây xanh
-
Sử dụng phương tiện giao thông công cộng, hạn chế phương tiện cá nhân
-
Sử dụng nhiên liệu sạch
2. Đối với mỗi cá nhân
Chúng ta phải tự ý thức được sự nguy hại của bụi mịn và ô nhiễm trong môi trường không khí, cùng lúc đó tuyên truyền tới người thân yêu, gia đình và những người bạn về tác hại của PM2.5. Tự bảo vệ mình bằng cách:
-
Luôn đeo khẩu trang chuyên dụng khi ra đường
-
Tập thể dục và ăn uống điều độ để nâng cao sức đề kháng, đáng chú ý có thể dùng phương pháp thải độc phổi để giảm sự ảnh hưởng của bụi mịn trong cơ thể.
Lời kết
Có thể nói ô nhiễm môi trường không khí đang khiến chất lượng không khí ngày càng xuống cấp trầm trọng. Mỗi một người trong chúng ta phải góp phần chung tay bảo vệ môi trường để cung cấp một bầu không khí chung trong lành không hề độc hại.
Xem thêm: Thiết Bị Năng Lượng Mặt Trời Phổ Biến Nhất Hiện Nay
Phương Thoa – Tổng hợp, chỉnh sửa
(Nguồn tham khảo: aqualife, elipsport, daidoanket)
